ล้มละลาย คืออะไร
การล้มละลายเป็นขั้นตอนทางกฎหมายซึ่งควรจะใช้ต่อเมื่อไม่มีวิธีการอื่นที่จะแก้ปัญหาทางการเงินและควรเป็นหนทางสุดท้ายจริงๆ การตัดสินใจขอเป็นบุคคลล้มละลายบ่อยครั้งก็มิได้ทำให้หนี้สินหมดไป หรือทำให้เริ่มต้นใหม่ได้จริงๆ ประวัติการล้มละลายนี้จะปรากฏอยู่ในส่วนของข้อมูลเครดิตบูโร ขณะที่เป็นหนี้ข้อมูลจะถูกส่งเข้ามาที่เครดิตบูโร โดยระหว่างที่ถูกฟ้อง ข้อมูลเครดิตบูโรจะแสดงสถานะว่าอยู่ระหว่างดำเนินการตามกฎหมาย และข้อมูลยังคงอยู่จนกระทั่งถึงวันปลดล้มละลาย นับจากวันปลดล้มละลาย 2 ปี สถาบันการเงินจะหยุดส่งข้อมูลไปที่เครดิตบูโร และข้อมูลจะถูกเก็บไว้ที่เครดิตบูโรต่อไปอีก 3 ปี
ดังนั้น นับแต่วันปลดล้มละลาย ข้อมูลจะอยู่ที่เครดิตบูโร 5 ปี หลัง
จากนั้นข้อมูลเครดิตบูโรจะถูกลบออกจากระบบโดยอัตโนมัติ กรณีที่เกินกำหนด 5 ปีแล้ว ข้อมูลเครดิตบูโรยังแสดงสถานะดังกล่าวอยู่ ให้ติดต่อคอลเซ็นเตอร์เครดิตบูโร แจ้งรายละเอียดกับเจ้าหน้าที่ว่าได้รับการปลดล้มละลายตั้งแต่เมื่อไร พร้อมส่งเอกสารประกอบ ภายหลังตรวจสอบหากข้อมูลเครดิตไม่ถูกต้อง จะดำเนินการแก้ไขข้อมูลให้ถูกต้องทันที
นอกจากนี้ การล้มละลายอาจทำให้ไม่สามารถครอบครองทรัพย์สินใดๆ หากยังมีเจ้าหนี้ที่ยังไม่ได้รับชำระหนี้อยู่และเจ้าหนี้ได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ไว้ในคดีเรียบร้อยแล้ว โดยปกติเมื่อศาลพิพากษาให้คุณล้มละลาย ศาลจะแต่งตั้งเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ (Official Receiver) เพื่อจัดการกิจการของบุคคลผู้ล้มละลายซึ่งอาจรวมถึงการขายสินทรัพย์ การรวบรวมสิทธิเรียกร้องของเจ้าหนี้ต่างๆ และการแบ่งส่วนให้เจ้าหนี้ เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ถือเป็นข้าราชการและเป็นเจ้าพนักงานของศาล เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะมีกรรมสิทธิ์ในสินทรัพย์ของบุคคลล้มละลาย และจะจัดการจำหน่ายสินทรัพย์เหล่านั้นเพื่อแบ่งส่วนให้กับเจ้าหนี้ โดยเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะประเมินว่าคุณต้องนำรายได้ของคุณมาชำระหนี้เป็นจำนวนเท่าไหร่ จะคำนึงถึงสิ่งที่บุคคลล้มละลายจำเป็นต้องใช้ในการยังชีพของตนเองและครอบครัวตามสมควร
เมื่อตกเป็นบุคคลล้มละลายจะถูกจำกัดสิทธิต่างๆ อาทิอาจไม่ได้รับอนุญาตให้เดินทางออกนอกประเทศหากไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ และโดยปกติบุคคลล้มละลายจะไม่สามารถยื่นฟ้องศาลหรือต้องหยุดดำเนินคดีที่ฟ้องอยู่ถ้ามี และอาจตกเป็นบุคคลผู้ไม่มีคุณสมบัติที่จะได้รับการแต่งตั้งหรือทำหน้าที่เป็นผู้จัดการดูแลทรัพย์สินหรือไม่อาจมีบทบาทโดยตรงหรือโดยอ้อมในการบริหารจัดการบริษัทหรือธุรกิจใดๆ หรือทำหน้าที่เป็นกรรมการของบริษัทโดยไม่ได้รับอนุมัติจากศาล
ใครอาจตกเป็นบุคคลล้มละลาย
บุคคลที่จะถูกศาลพิพากษาให้ล้มละลายได้ต้องเป็นลูกหนี้ที่มี “หนี้สินล้นพ้นตัว” ซึ่งหมายความว่าเจ้าหนี้ที่จะฟ้องลูกหนี้ให้ล้มละลายนั้นต้องพิสูจน์ให้ศาลเห็นว่าลูกหนี้นั้นมีหนี้สินล้นพ้นตัว ในพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 ได้กำหนดข้อสันนิษฐานเบื้องต้นของลักษณะหรือพฤติกรรมของลูกหนี้ที่มีหนี้สินล้นพ้นตัว เช่น ลูกหนี้โอนหรือส่งมอบทรัพย์สินของตนให้บุคคลอื่นโดยมีเจตนาลวงหรือฉ้อฉลเจ้าหนี้ หรือหลบหนีออกไปจากประเทศไทยและไม่ยอมกลับมาเพื่อถ่วงเวลาในการชำระหนี้ หรือว่าลูกหนี้ได้ไปแถลงในศาลในคดีอีกคดีหนึ่งว่าตนไม่สามารถชำระหนี้ได้ หรือลูกหนี้ได้รับหนังสือทวงถามจากเจ้าหนี้ให้ชำระหนี้แล้ว 2 ครั้งโดยมีระยะเวลาห่างกันไม่น้อยกว่า 30 วันและลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ ถ้าลูกหนี้มีพฤติกรรมประการใดประการหนึ่งดังที่กล่าวมานี้ ศาลก็อาจสันนิษฐานว่าลูกหนี้คนนั้นมีหนี้สินล้นพ้นตัว ถ้าจะพูดให้เข้าใจง่ายขึ้น การพิสูจน์ว่าลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัวคือ
เป็นบุคคลล้มละลาย มีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตยังไงบ้าง
- ไม่สามารถทำนิติกรรมใด ๆ ได้ทั้งสิ้น รวมไปถึงธุรกรรมการเงินต่าง ๆ เช่น การเปิดบัญชีธนาคาร การโอนเงิน การถอนเงิน เป็นต้น
- ไม่สามารถสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือดำรงตำแหน่งทางการเมือง รวมถึงไม่สามารถรับราชการ หรือถ้ากรณีรับราชการอยู่แล้วก็จะต้องออกจากราชการ หรือกรณีที่เป็นพนักงานบริษัทเอกชนก็จะต้องออกจากงานในกรณีที่บริษัทนั้นกำหนดว่าพนักงานของตนต้องไม่เป็นบุคคลล้มละลาย
- ไม่สามารถดำรงตำแหน่งในบริษัท หากมีความจำเป็นจะต้องได้รับอนุญาตจากศาลเสียก่อนจึงจะดำรงตำแหน่งได้
- ไม่สามารถเดินทางไปต่างประเทศได้ หรือหากมีความจำเป็นจริงๆ จะต้องขออนุญาตจากเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ก่อน โดยแจ้งต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ว่าจะเดินทางไปที่ไหน กี่วัน และบุคคลที่สามารถติดต่อได้ในขณะที่อยู่ต่างประเทศ อย่างไรก็ดี การอนุญาตให้เดินทางไปต่างประเทศได้หรือไม่ ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์
