ยาแก้ไอ
ยาแก้ไอ เป็นยาที่ใช้บรรเทาอาการไอที่เกิดจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น ไข้หวัด หลอดลมอักเสบ หรือภูมิแพ้ มีหลายชนิด เช่น ยาน้ำ ยาเม็ด และยาพ่น ทั้งนี้ ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ ซึ่งสาเหตุของอาการไออาจมาจาก การกำจัดสิ่งแปลกปลอมในทางเดินหายใจตามปกติ สารที่ทำให้ระคายเคือง เช่น ควันและแก๊ส ยาสูบ หรือการกลืนอาหารและของเหลวอย่างไม่ถูกต้อง ซึ่งการใช้ยาแก้ไอมีหลายชนิด ขึ้นอยู่กับลักษณะอาการไอ เช่น
ยาขับเสมหะ : ช่วยให้เสมหะเหลวตัวและขับออกง่ายขึ้น เหมาะกับอาการไอที่มีเสมหะ
ยาละลายเสมหะ : ทำลายพันธะเคมีที่ทำให้เสมหะข้นเหนียว เหมาะกับอาการไอที่มีเสมหะ
ยากดอาการไอ : กดศูนย์กลางประสาทส่วนที่ควบคุมการไอ เหมาะกับอาการไอแห้ง ไอเรื้อรัง ไอจากการแพ้ ไม่ควรใช้กับอาการไอที่มีเสมหะ
ข้อควรระวังในการใช้ยาแก้ไอ
มียาแก้ไอที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์หรือเภสัชกรหลายชนิดที่ช่วยจัดการกับอาการไอเฉียบพลัน ตั้งแต่ยาน้ำเชื่อม ยาเม็ด ไปจนถึงยาอม แต่สิ่งสำคัญคือต้องรู้ว่ายาแก้ไอที่จำหน่ายตามร้านขายยาไม่ได้ถูกสร้างขึ้นมาเหมือนกันหรือออกฤทธิ์ในลักษณะเดียวกันทั้งหมด
- ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
- แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับยาอื่นๆ ที่ใช้อยู่
- ไม่ควรใช้ยาเกินขนาดหรือระยะเวลาที่กำหนด
- หยุดใช้ยาและปรึกษาแพทย์หากมีอาการไม่พึงประสงค์รุนแรง
ยาแก้ไอสำหรับอาการไอมีเสมหะ
ยาแก้ไอ(Cough medicine) สำหรับอาการไอมีเสมหะ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลัก ดังนี้
ยาขับเสมหะ (Expectorants)
ออกฤทธิ์โดยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างสารน้ำหล่อเลี้ยงทางเดินหายใจมากขึ้น ช่วยให้เสมหะเหลวตัวและขับออกง่ายขึ้น และมักใช้ในอาการไอจากการติดเชื้อ เช่น หวัด คออักเสบ หลอดลมอักเสบ
ตัวอย่างยาขับเสมหะ
กัวเฟเนซิน (Guaifenesin)
แอมบรอกซอล (Ambroxol)
บรอมเฮกซีน (Bromhexine)
ยาละลายเสมหะ (Mucolytics)
ออกฤทธิ์โดยตรงต่อเสมหะ ทำลายพันธะเคมีที่ทำให้เสมหะข้นเหนียว ช่วยให้เสมหะเหลวตัวและขับออกง่ายขึ้น มักใช้ร่วมกับยาขับเสมหะ
ตัวอย่างยาละลายเสมหะ
อะซีทิลซิสเตอีน (Acetylcysteine)
เออร์คัลคาร์โบซิสเตอีน (Ercapost)
ยาแก้ไอสำหรับอาการไอแห้ง
ยาแก้ไอสำหรับอาการไอแห้ง หรือ ยากลุ่มยากดอาการไอ (Antitussives) ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท ทำให้กลไกการไอของร่างกายทำงานน้อยลง ส่งผลให้บรรเทาอาการไอได้
ยากลุ่มนี้ มักใช้สำหรับบรรเทาอาการไอที่เกิดจากการแพ้ หรืออาการไออื่นๆ ที่ไม่มีเสมหะ ไม่ควรใช้ กับอาการไอแบบมีเสมหะ เพราะอาจทำให้เสมหะข้นเหนียวขับออกยาก เกิดระคายเคือง และทำให้อาการไอแย่ลง ยาในกลุ่มนี้ บางชนิดอาจทำให้เสพติด หรือเกิดผลข้างเคียงรุนแรง
ตัวอย่างยาในกลุ่มยากดอาการไอ
- เดกซ์โทรเมธอร์แฟน (Dextromethorphan) – ยาที่ใช้กันทั่วไป ออกฤทธิ์กดศูนย์กลางประสาทส่วนที่ควบคุมการไอ
- โคเดอีน (Codeine) – ยาควบคุม ออกฤทธิ์กดศูนย์กลางประสาทส่วนที่ควบคุมการไอ มีฤทธิ์แรงกว่าเดกซ์โทรเมธอร์แฟน
- เลโวโปรพิซีน (Levodropropizine) – ยาออกฤทธิ์เฉพาะที่ ไม่กดระบบประสาทส่วนกลาง
- เบนโซไนต์ (Benzonate) – ยาออกฤทธิ์เฉพาะที่ ไม่กดระบบประสาทส่วนกลาง
ตัวอย่างยาแก้ไอที่คนนิยมซื้อมาใช้
ยาน้ำแก้ไอมะแว้ง ไอยรา สูตรต้นตำรับ 60ml. (กล่องแดง)
Apache อาปาเช่ สูตร ผสมมะขามป้อม บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ ช่วยให้ชุ่มคอ
ยาน้ำแก้ไอ อาปาเช่ 60 มล บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ ช่วยให้ชุ่มคอ Apache
ยาน้ำเฟรมมิ่ง BigHerb ยาแก้ไอ ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ แก้อาการไอเรื้อรัง
ยาอมผสมมะแว้ง ตราไอยรา รสบ๊วย,รสมะนาว แก้ไอ ขับเสมหะ
I – HERB ไอ-เฮิร์บ ชนิดอม, และ ชนิดน้ำ แก้ไอ ขับเสมหะ OTC ยาสามัญประจำบ้าน
ยาน้ำแก้ไอ UECOF แก้ไอมะขามป้อม ยูอีคอฟ ซีดี บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ
ยาอมตราตะขาบ 5 ตัว (รสสมุนไพร) อมแก้ไอ อมให้ชุ่มคอ
Clover Hebs ยาน้ำเเก้ไอ ช่วยชุ่มคอ ขับเสมหะ บรรเทาอาการเจ็บคอ
Mega we care Eugica Ivy Syrup ยูจิก้า ไอวี่ ไซรัป แก้ไอ ขับเสมหะ
เม็ดอม สมุนไพร อาปาเช่ เม็ดอมอาปาเช่ รสมะขามป้อม ชุ่มคอ เสมหะ
ตรีผลาน้ำแก้ไอ 240 มล.TFD แก้เสมหะในกองธาตุ บรรเทาอาการไอ
